20 มีค 2024
นพ.พัฒน์ศมา วิจินศาสตร์วิจัย
วว.สูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา, วว.เวชศาสตร์การเจริญพันธุ์, ป.ผ่าตัดผ่านกล้องทางนรีเวช, MClinEmbryol,
EFOG-EBCOG., EFRM-ESHRE/EBCOG.
จากการทำงานดูแลคนไข้มีบุตรยากมากว่า 10 ปี มีคำถามนึงที่่จริง ๆ หมอว่ามันก็ไม่ได้มีความสำคัญหรือจำเป็นมากนักแต่คนไข้เกือบ 100% จะตัองถามหมอ ถามเพื่อนมีบุตรยากด้วยกัน ถามใน social media ไปจนถึงติดตามคนดังหลาย ๆ คนที่รักษาหรือเคยรักษามีบุตรยากเหมือนกันแล้วก็ผันตัวมาจำหน่ายจนมีกิจการสร้างรายได้เป็นกอบเป็นกำบนความหวังและความฝันของคนที่ยังเดินวนอยู่ในวงการนี้ นั่นก็คือคำถามเกี่ยวกับอาหารเสริม วิตามิน อาหารการกิน ระหว่างการทำเด็กหลอดแก้ว มีอะไรช่วยเราให้สำเร็จไว ๆ สมใจได้บ้าง
ก่อนจะเข้าเนื้อหา หมอจะบอกว่าคนไข้มีบุตรยากเป็นกลุ่มที่เปราะบางนิดหน่อย โน้มน้าวใจได้ง่าย อย่างถ้าใครก็ไม่รู้แหละ เอาวิตามิน อาหารเสริม สมุนไพร อะไรสักอย่างมาตั้งตรงหน้่า แล้วบอกว่าเนี่ยซื้ออันนี้ไปกินรับรองท้องแหง ๆ หมอเชื่อว่าเกิน 90% ของคนไข้คว้กเงินออกมาจ่ายก่อนที่จะคิดว่าเอ๊ะ มันจะช่วยได้จริง ๆ ไหมนะ ช่วยได้ยังไง การทำงานมันผ่านกลไกอะไร
ก่อนจะซื้ออะไร ตั้งสติก่อนสักสามสี่รอบ สติ สติ สติ เท่านั้นจะนำพาทุกท่านผ่านวิกฤตทางใจเหล่านี้ อย่าลืมว่าทุกอย่างมันเป็นดาบสองคมทั้งนั้น มีข้อดีก็อาจมีข้อเสีย และอาจจะถึงกับเสื่อมเสียเลยทีเดียว ่
หมออ่านเจอบทความเรื่อง 'Nutritional supplements and IVF: an evidence-based approach' เขียนโดย นพ. Rober Hart ลงในวารสาร Reproductive Biomedicine Online ในฉบับเดือนมีนานี้ สด ๆ ร้อน ๆ เลยเอามาสรุปย่อให้ฟัง คิดว่าน่าจะได้ประโยชน์ ส่วนรูปภาพประกอบส่วนหนึ่งใส่ pdf บทความนี้กับคำสั่งให้เจ้า chatGPT ทำภาพประกอบมาให้ สีสันสวยงาม แต่เนื้อหาต้องมาแก้เองเป็นส่่วนใหญ่ มาลองดูกันนะครับ
รูปภาพที่ 1 สรุปผลของอาหารเสริม CoQ10 กับการทำเด็กหลอดแก้ว
หน้าที่ในร่างกาย
มีหน้าที่สำคัญในการสร้างพลังงานของเซลล์และทำหน้าที่เป็นสารต้านอนุมูลอิสระในไข่
เหมาะกับใคร?
ผู้ที่รังไข่ตอบสนองน้อย (poor responder)
ขนาด
30-300 mg ต่อวัน
ผลของการใช้
อาจช่วยปรับปรุงคุณภาพของไข่และผลลัพธ์ของการรักษา IVF
รูปภาพที่ 2 สรุปผลของอาหารเสริม myo-inositol กับการทำเด็กหลอดแก้ว
หน้าที่ในร่างกาย
มีบทบาทในการส่งสัญญาณของอินซูลินและอาจช่วยปรับปรุงคุณภาพของไข่
เหมาะกับใคร?
PCOS และคนไข้ไข่น้อย
ขนาด
4 g ต่อวัน
ผลของการใช้
PCOS ช่วยให้ไข่ตกและคุณภาพตัวอ่อนดีชึ้น
คนไข้ไข่น้อย เพิ่มอัตราการปฏิสนธิและจำนวนตัวอ่อนเกรด A
รูปภาพที่ 3 สรุปผลของอาหารเสริม melatonin กับการทำเด็กหลอดแก้ว
หน้าที่ในร่างกาย
เป็นสารต้านอนุมูลอิสระและอาจช่วยปรับปรุงคุณภาพของไข่ มีบทบาทในวงจรการนอน
เหมาะกับใคร?
ไม่แน่ชัด งานวิจัยรวมคนไข้หลากหลายกลุ่ม
ขนาด
2-8 mg ต่อวัน
ผลของการใช้
อาจช่วยเพิ่มอัตราการตั้งครรภ์ เพิ่มจำนวนไข่สุก เพิ่มจำนวนตัวอ่อนเกรดดีในการรักษา IVF
รูปภาพที่ 4 สรุปผลของอาหารเสริม DHEA กับการทำเด็กหลอดแก้ว
หน้าที่ในร่างกาย
เป็นสเตียรอยด์ที่มีบทบาทในการผลิตฮอร์โมนเพศและอาจช่วยปรับปรุงผลลัพธ์ของการรักษา IVF ในผู้หญิงที่มีการตอบสนองต่อการกระตุ้นรังไข่น้อย
เหมาะกับใคร?
ผู้ที่มีไข่น้อยหรือเคยเก็บไข่แล้วได้ตัวอ่อนคุณภาพไม่ดี
ขนาด
50-90 mg ต่อวัน ระยะเวลา 1-12 เดือนก่อนกระตุ้นไข่ (ต้องหยุดเมื่อกระตุ้นไข่)
ผลของการใช้
จากข้อมูลการศึกษาแบบ RCT หลายการศึกษา พบว่า การใ้ช DHEA ไม่ได้ทำให้จำนวนไข่เพิ่มขึ้น ไม่ทำให้ได้จำนวนตัวอ่อนเพิ่่มขึ้น และไม่ทำให้อัตราการตั้งครรภ์หรืออัตราการแท้งแตกต่างกับกลุ่มที่ใช้ยาหลอก
รูปภาพที่ 5 สรุปผลของอาหารเสริม Vitamin D กับการทำเด็กหลอดแก้ว
หน้าที่ในร่างกาย
มีบทบาทในการสร้างผนังมดลูก การเจริญของถุงไข่ และการเจริญของตัวอ่อน
การขาด Vitamin D สัมพันธ์กับการแท้งและโครโมโซมผิดปกติในตัวอ่อน
เหมาะกับใคร?
ผู้ที่ขาด Vitamin D (คนไทยก็ขาดกันเยอะ ส่วนใหญ่ถ้าไม่ได้กินเสริมก็มักขาดแหละ)
ขนาด
1,000-10,000 IU ต่อวัน อย่างน้อย 30-60 วันก่อนกระตุ้นไข่
ผลของการใช้
อาจเพิ่มอัตราการฝังตัวของตัวอ่อนและเพิ่มอัตราการตั้งครรภ์
รูปภาพที่ 6 สรุปผลของอาหารเสริม L-carnitine กับการทำเด็กหลอดแก้ว
หน้าที่ในร่างกาย
ช่วยในการเผาผลาญไขมันและอาจมีบทบาทในการปรับปรุงคุณภาพของไข่
ต้านอนุมูลอิสระ
ต้านการตายของเซลล์ (anti-apoptotic)
เหมาะกับใคร?
PCOS (ข้อมูลงานวิจัยยังไม่เพียงพอ)
ขนาด
3 g ต่อวัน ในคนไข้ PCOS โดยเริ่มเมื่อเริ่มฉีดยากระตุ้นไ่ข่จนถึงวันที่ฉีดยากระตุ้นไข่ตก
ผลของการใช้
ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนสูงกว่ากลุ่มที่ได้ยาหลอก แต่จำนวนไข่ จำนวนตัวอ่อน และผลการตั้งครรภ์ไม่แตกต่าง
รูปภาพที่ 7 สรุปผลของอาหารเสริม Chinese herbs กับการทำเด็กหลอดแก้ว
หน้าที่ในร่างกาย
ตามศาสตร์แพทย์แผนจีนคิดว่าการทำงานของระบบสืบพันธุ์สตรีเกี่ยวข้องการการทำงานของไต
เหมาะกับใคร?
ต้องการข้อมูลเพิ่ม่
ขนาด
หลายสูตรแตกต่างกัน
ผลของการใช้
ตัวอย่าง Ding-Kun pills มีงานวิจัยพบว่าทำให้ตัวอ่อนคุณภาพดีขึ้น แต่อัตราการตั้งครรภ์ไม่แตกต่างกัน
รูปภาพที่ 8 สรุปผลของอาหารเสริม omega-3 กับการทำเด็กหลอดแก้ว
หน้าที่ในร่างกาย
เสริมสุขภาพทั่วไปและสุขภาพการเจริญพันธุ์
เหมาะกับใคร?
ต้องการข้อมูลเพิ่ม่
ขนาด
หลายสูตรแตกต่างกัน เช่น 180 g EPA + 120 g DHA ต่อวัน, 2 g omega-3 ต่อวัน
ผลของการใช้
การบริโภคสารอาหารเหล่านี้จากอาหาร เช่น ถั่วและปลาอาจช่วยปรับปรุงผลลัพธ์ของการรักษา IVF โดยเฉพาะในเรื่องของการเพิ่มอัตราการตั้งครรภ์และลดเวลาในการตั้งครรภ์
รูปภาพที่ 9 สรุปผลของอาหารเสริม antioxidants กับการทำเด็กหลอดแก้ว
หน้าที่ในร่างกาย
ลดอนุมูลอิสระในเซลล์ไข่และเซลล์ cumulus
เหมาะกับใคร?
ต้องการข้อมูลเพิ่ม่
ขนาด
หลายสูตรแตกต่างกัน
ผลของการใช้
การเสริมสารต้านอนุมูลอิสระอาจช่วยปรับปรุงคุณภาพของไข่และผลลัพธ์การรักษา IVF
รูปภาพที่ 10 สรุปผลของอาหารเสริม resveratrol กับการทำเด็กหลอดแก้ว
หน้าที่ในร่างกาย
พบมากในองุ่น ถั่ว แครนเบอรี่ ไวน์แดง เชื่อว่าช่วยเพิ่มจำนวน mitochondria ใน granulosa cells ซึ่งอาจช่วยทำให้การเจริญพัฒนาตัวอ่อนดีขึ้น
เหมาะกับใคร?
ต้องการข้อมูลเพิ่ม่
ขนาด
200 mg ต่อวัน
ผลของการใช้
***ผู้ได้รับ resveratrol มีอัตราการตั้งครรภ์ลดลงครึ่งหนึ่งและอัตราการแท้งเพิ่มขึ้น 2 เท่า***
รูปภาพที่ 11 สรุปผลของ dietary interventions กับการทำเด็กหลอดแก้ว
ผู้หญิงอ้วน การลดน้ำหนักไม่ได้ทำให้โอกาสท้องเพิ่มขึ้น นอกจากนี้การจำกัด calorie อาจเพิ่มอัตราการแท้ง
Meditteranian diet (รับประทานถั่ว น้ำมันพืช ผัก ผลไม้ ปลา เพิ่มขึ้น) สัมพันธ์กับการตั้งครรภ์สูงขึ้น โดยต้องมีการปรับอาหารอย่างน้อย 6 สัปดาห์
อาหารเสริมและวิตามินในท้องตลาดมีมากมายหลายชนิด บางชนิดใช้แล้วอาจทำให้ลดโอกาสการตั้งครรภ์ได้จึงควรพิจารณาหาข้อมูลเพิ่มเติมมาก ๆ
Hart RJ. Nutritional supplements and ivf: An evidence-based approach. Reproductive BioMedicine Online. 2024;48(3).