The Classification of Congenital Malformation of Uterus 

ความผิดปกติแต่กำเนิดของมดลูกมีกี่ประเภท

นพ.พัฒน์ศมา วิจินศาสตร์วิจัย

วว.สูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา, วว.เวชศาสตร์การเจริญพันธุ์, 

ป.ผ่าตัดผ่านกล้องทางนรีเวช, MClinEmbryol,
EFOG-EBCOG., EFRM-ESHRE/EBCOG. 

จากการทำงานกับคนไข้มีบุตรยากมากว่า 10 ปี หมอเคยเก็บข้อมูลว่าคนไทยที่มีลูกยากที่มาหาหมอเนี่ยจะเจอว่ามีความผิดปกติแต่กำเนิดของมดลูก (Congenital Malformation of Uterus; CMU) บ่อยแค่ไหน ปรากฎว่าคนไทยที่มีปัญหามีบุตรยากพบว่ามีความผิดปกติแต่กำเนิดของมดลูกจากการตรวจด้วยอัลตราซาวนด์สามมิติสูงถึงร้อยละ 30 ซึ่งถือว่าเจอบ่อยมาก ในคนไข้กลุ่มนี้พบว่าส่วนใหญ่จะมีประวัติไปหาหมอมาแล้วหลายที่ รักษามาแล้วมากมาย ซึ่งมักไม่ประสบผลสำเร็จเลยหรือแท้งไปอย่างน่าเสียดาย 

การสร้างมดลูกนั้นเกิดจากท่อ Müllerian ducts ทั้งสองข้างมาเชื่อมต่อเข้าด้วยกันและผนังระหว่างท่อทั้งสองสลายไป ดังแสดงใน รูปภาพที่ 1

รูปภาพที่ 1 แสดงขั้นตอนการเจริญพัฒนาปกติของท่อ Mullerian (สีแดงเข้ม) ในตัวอ่อนเพศหญิงไปเป็นระบบสืบพันธุ์ภายในสตรี A. Formation การสร้างท่อ Mullerian B. Fusion การเชื่อมต่อของท่อ Mullerian ทั้งสองข้างเป็นท่อเดียวบริเวณด้านล่างของท่อ C. Resorption of septum การสลายของผนังกั้นช่องระหว่างท่อ Mullerian ทัังสองเดิม และ D. Differentiation ของส่วนต่าง ๆ ของท่อ Mullerian ไปเป็นอวัยวะต่าง ๆ ของระบบสืบพันธุ์ภายในสตรี ได้แก่ ท่อนำไข่ มดลูก ปากมดลูก และช่องคลอดส่วนบน

ดังนั้นหากมีความผิดปกติระหว่างการสร้างมดลูกในขั้นตอนใดก็อาจทำให้เกิดความผิดปกติแต่กำเนิดของมดลูกได้ทั้งสิ้น เช่น การมีผนังกั้นช่องในมดลูก (utrine septum) คาดว่าเกิดจากการที่ผนังกั้นระหว่างท่อทั้งสองไม่สลายไปหรือสลายไปไม่หมด uterine didelphys เกิดจากความผิดปกติในการเชื่อมต่อกันของท่อ Müllerian เป็นต้น

เนื่องจากมีความผิดปกติหลายชนิด จึงมีหลายองค์กรที่พยายามจะจำแนกความผิดปกติเหล่านี้ไว้ให้เป็นระบบเพื่อความเรียบร้อยในการตรวจ วินิจฉัย รักษาและการวิจัยเพื่อให้มีองค์ความรู้เพิ่มขึ้น ส่วนตัวหมอนิยมใช้ระบบของ ESHRE/ESGE ซึ่งเผยแพร่ในปี พ.ศ.​2556 ดังแสดงใน รูปภาพที่ 2

รูปภาพที่ 2 แสดงประเภทของความผิดปกติแต่กำเนิดของมดลูกตาม ESHRE/ESGE พ.ศ.​ 2556 
  • U0 normal uterus
  • U1 Dysmorphic uterus มดลูกวิรูป
  • U2 Septate uterus
  • U3 Bicorporeal uterus
  • U4 Hemiuterus
  • U5 Aplastic uterus
  • U6 Unclassified cases

จากรูปภาพที่ 2 มดลูกวิรูปคือ Class U1 Dysmorphic uterus นั่นเอง 

ด้วยความปรารถนาดี

หมอพัฒน์ศมา

แสดงความคิดเห็น